Tu viện Sakya tọa lạc tại thị trấn Shigatse, một trung tâm Phật giáo nổi tiếng của Tây Tạng. Tu viện được thành lập vào thế kỷ 11 và là tu viện chính của giáo phái Sakyapa của Phật giáo Tây Tạng. Tu viện Sakya là một trong những tòa nhà ấn tượng nhất ở Tây Tạng.

20 sự thật bất ngờ về xứ sở Tây Tạng

Ban đầu, tu viện Sakya bao gồm 02 tu viện: tu viện phía Bắc và tu viện phía Nam. Năm 1073, Khon Konchog Gyalpo, người sáng lập phái Sakyapa, xây dựng một cung điện màu trắng trên một ngọn đồi đất sét màu xám. Người dân địa phương đặt tên là cung điện "Sakya" có nghĩa là đất xám bạc màu. Đây là tu viện phía Bắc nhưng ngày nay đã bị hủy hoại chỉ còn là một đống đổ nát.

Tu viện hiện nay chúng ta thấy là Tu viện Nam Sakya. Tu viện được thiết kế xây dựng theo bố cục thành lũy, pháo đài và được bao quanh bởi một con hào. Công trình này xây dựng bắt đầu vào năm 1268 và được dẫn dắt bởi Benqen Sagya Sangbo đệ tử của Choygal Phakpa, là hậu duệ thứ năm của phái Sakyapa. Các bức tường ở đây được sơn màu đỏ, trắng và màu xám.

Tu viện Sakya nổi tiếng với bộ sưu tập khổng lồ các tài liệu Phật giáo Tây Tạng kinh điển, những tấm thangka, và những bức tranh hoành tráng. Nhiều Phật điện của ngôi đền này đều có những bức tường sách. Những giá sách ngồn ngộn kinh văn xếp cao chất ngất, che kín những mảng tường cao vút trong điện. Hầu hết các bức tranh tường là từ triều đại nhà Nguyên (1271-1368). Trong số đó, nổi bật nhất và quý giá là những bức tranh miêu tả chân dung của tổ tiên Sakya trước đây.

Theo thống kê, khoảng 40.000 tài liệu kinh điển được đặt ở đó. Một kệ sách bằng gỗ dài khoảng 57m, cao 11m và rộng 1m cùng hơn 10.000 tài liệu kinh điển được đặt trên kệ. Trong số đó, quý giá nhất là tài liệu Burde Gyaimalung ghi chép về lịch sử, triết học, văn học, nông nghiệp, chăn nuôi và tôn giáo Tây Tạng. Ngoài ra, tu viện còn sở hữu 21 tập kinh Phật viết trên lá Pattra bằng tiếng Phạn. Mỗi tập gồm 100-200 trang và minh họa bốn màu. Tất cả đều là những tài liệu kinh điển quý giá nhất trên thế giới.

Chính điện, còn được gọi là Lakhang Chenmo, của tu viện có diện tích khoảng 5.800 mét vuông và có sức chứa lên đến 10.000 người. Bên trong chính điện là tượng của 3 người đã sáng lập ra phái Sakya là: Khon Konchog Gyalpo (người sáng lập của dòng phái Sakya), Kunga Nyingpo (con trai của Konchog Gyalpo), và Dragpa Gyaltsen.

Hầu hết các tòa nhà của tu viện Sakya đã bị phá hủy trong cuộc cách mạng văn hóa Trung Quốc và sau đó được trùng tu lại. Tu viện được đưa vào danh mục bảo vệ di tích văn hóa của Trung Quốc từ năm 1961.